ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ
HELLENIC GREEN CHEMISTRY NETWORK
Πράσινη Χημεία
Τι είναι η Πράσινη Χημεία;
Πράσινη Χημεία είναι ο σχεδιασμός Χημικών Προϊόντων και χημικών διεργασιών που μειώνουν ή εξαλείφουν την χρήση και την δημιουργία επικίνδυνων χημικών ουσιών και αποβλήτων.
Στόχοι - Γιατί πρέπει να υιοθετηθεί η Πράσινη Χημεία;
Η Πράσινη Χημεία, η νέα αυτή φιλοσοφία της Χημείας που έχει ως βασική αρχή την πρόληψη στη χρήση και δημιουργία επικίνδυνων χημικών ουσιών, έχει στόχο την υγεία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, την διατήρηση της Ποιότητας Ζωής που έχει πετύχει η κοινωνία μέσω της Χημείας αλλά και την προώθηση περαιτέρω των τεχνολογικών επιτευγμάτων της Χημείας κατά τρόπο Βιώσιμο.
Υλοποίηση των στόχων της Πράσινης Χημείας
Πράσινη Χημεία και Πράσινη Χημική Τεχνολογία συνεργάζονται στενά για τη υλοποίηση των στόχων, που οδηγούν στη Βιωσιμότητα, με βάση:
Τις 12 Αρχές της Πράσινης Χημείας
- Πρόληψη: Είναι προτιμότερο να προλαμβάνουμε τον σχηματισμό αποβλήτων από το να τα κατεργαζόμαστε ή να τα καθαρίζουμε αφού σχηματιστούν.
- Οικονομία Ατόμων: Οι μέθοδοι σύνθεσης πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε όλα τα άτομα των αντιδρώντων ή όσον το δυνατόν περισσότερα να συμμετέχουν στο τελικό προϊόν.(Μείωση αποβλήτων)
- Λιγότερο επικίνδυνες χημικές συνθέσεις: Σχεδιασμός συνθετικών μεθόδων ώστε να χρησιμοποιούν και να δημιουργούν ουσίες που έχουν ελάχιστη ή καθόλου τοξικότητα στον άνθρωπο και το περιβάλλον.
- Σχεδιασμός ασφαλέστερων χημικών προϊόντων: Τα χημικά προϊόντα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να είναι αποτελεσματικά για τον σκοπό που σχεδιάστηκαν με ελαχιστοποίηση της τοξικότητάς των.
- Ασφαλέστεροι διαλύτες και βοηθητικά μέσα: Η χρήση διαλυτών να αποφεύγεται ή όπου χρησιμοποιούνται να είναι αβλαβείς (εναλλακτικοί διαλύτες) .
- Σχεδιασμός για ενεργειακή αποτελεσματικότητα: Μείωση της απαιτούμενης ενέργειας στις διάφορες χημικές διεργασίες και όπου είναι δυνατόν οι συνθέσεις να γίνονται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος και ατμοσφαιρική πίεση.
- Χρήση ανανεώσιμων πρώτων υλών: Οι πρώτες ύλες πρέπει να είναι ανανεώσιμες.
- Μείωση ενδιαμέσων παραγώγων: Μη απαραίτητα παράγωγα όπως προστατευτικές ομάδες, προστασία αποπροστασία, προσωρινές τροποποιήσεις φυσικών και/ή χημικών διεργασιών πρέπει να ελαχιστοποιηθούν ή να αποφεύγονται διότι τα στάδια αυτά απαιτούν επιπλέον αντιδραστήρια και δημιουργούν απόβλητα.
- Κατάλυση: Καταλυτικά αντιδραστήρια, κατά το δυνατόν εκλεκτικά, υπερέχουν των αντιδραστηρίων που επιβάλλει η στοιχειομετρία της αντίδρασης.
- Σχεδιασμός αποικοδομήσιμων και/ή ανακυκλώσιμων προϊόντων: Προϊόντα που αποικοδομούνται στο περιβάλλον προς μη τοξικά προϊόντα και δεν διατηρούνται ανέπαφα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή ανακυκλώνονται.
- Ανάλυση πραγματικού χρόνου για πρόληψη της ρύπανσης: Ανάπτυξη μεθόδων ανάλυσης πραγματικού χρόνου που θα επιτρέπουν τον έλεγχο των διεργασιών όσον αφορά το σχηματισμό επικίνδυνων ουσιών.
- Ασφαλέστερη χημεία για την πρόληψη ατυχημάτων: Οι χρησιμοποιούμενες και παραγόμενες ουσίες σε μία χημική διεργασία πρέπει να επιλέγονται έτσι ώστε να υπάρχει ελάχιστη πιθανότητα χημικών ατυχημάτων συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών, των εκρήξεων και της ανάφλεξης.
Την Διεπιστημονικότητα
Η Πράσινη Χημεία δημιουργεί καινοτομίες τις οποίες πρέπει να εκμεταλλευθεί η Πράσινη Χημική Τεχνολογία δίνοντας έξυπνες λύσεις τις οποίες θα υιοθετήσει η βιομηχανία για την παραγωγή χημικών προϊόντων με Καθαρή Τεχνολογία που σημαίνει μείωση της ρύπανσης, αύξηση της ασφάλειας και αποδοχή από την κοινωνία.
Η Πράσινη Χημεία χαρακτηρίζεται από «πολυεπιστημινικότητα» και η πραγματοποίηση των στόχων της απαιτεί την συνεργασία μιας πολυεπιστημονικής ομάδας (Χημικοί, Χημικοί-Μηχανικοί, Βιολόγοι, Φυσικοί, Περιβαντολόγοι, Μηχανικοί, Οικονομολόγοι κ.ά. , )με κεντρικούς συντελεστές Χημικούς και Χημικούς Μηχανικούς, η οποία θα στηριχθεί από την Πολιτεία, την Βιομηχανία και την Κοινωνία γενικότερα.
Η Πράσινη Χημεία δίνει λύσεις σε ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΑΣ που έχουν σχέση με την Υγεία του ανθρώπου, το Περιβάλλον και τη Βιωσιμότητα του Πλανήτη Γη.
|
ΠΡΟΒΛΗΜΑ |
ΑΙΤΙΑ |
ΠΡΑΣΙΝΗ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ |
|
Απόβλητα Επικίνδυνες χημικές ουσίες
|
Βιομηχανική παραγωγή ΑΓΑΘΩΝ που χρειάζεται ή ζητά η Κοινωνία μας. |
Μειώνουν ή εξαλείφουν, στη πηγή τους, τη δημιουργία αποβλήτων, επικίνδυνων χημικών ουσιών με επανασχεδιασμό σε μοριακό επίπεδο των χημικών προϊόντων και των διεργασιών. |
|
Τοξικά |
Βιομηχανική παραγωγή ΑΓΑΘΩΝ, παραγωγή και χρήση ενέργειας, μη βιώσιμη αγροτική παραγωγή. |
Η Πράσινη Χημεία έχει την δύναμη και την ικανότητα να σχεδιάζει και να αντικαθιστά τοξικές χημικές ουσίες ή προϊόντα με αντίστοιχα μη-τοξικά. |
|
Ενέργεια (ηλεκτρική, οικιακή, βιομηχανική, μεταφορές) |
Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας η οποία σήμερα παράγεται κυρίως από μη-ανανεώσιμες πηγές προκαλεί βλάβες στο περιβάλλον: Διοξείδιο του άνθρακα Εξάντληση φυσικών πόρων Εξορύξεις και γεωτρήσεις Τοξικές ουσίες |
Συμβάλλουν στη μείωση της ενέργειας από μη-ανανεώσιμες πηγές Με στην αποδοτική ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας (Φωτοβολταϊκά στοιχεία, υδρογόνο, κελιά καυσίμων, βιοκαύσιμα) Μείωση σταδίων χημικών αντιδράσεων και διεργασιών με τη χρήση καταλυτικών μεθόδων και σχεδιασμό μεθόδων με λιγότερα στάδια. |
|
Πρώτες ύλες (Μείωση πόρων πρώτων υλών) |
Η χρήση μη-ανανεώσιμων πρώτων υλών για παραγωγή ενέργειας και αγαθών. |
Παραγωγή αγαθών και βασικών πρώτων υλών με ανανεώσιμες πρώτες ύλες: Βιομάζα Διοξείδιο του άνθρακα
|
|
Παγκόσμιες αλλαγές όπως: Κλίμα Θερμοκρασία υδάτων ωκεανών Χημεία της στρατόσφαιρας |
Η διοχέτευση στο περιβάλλον χημικών ουσιών και κυρίως διοξείδιο του άνθρακα. |
Διοξείδιο του άνθρακα από απόβλητο μετατρέπεται σε πρώτη ύλη και αντικαθιστά τοξικούς πτητικούς διαλύτες και νερό στις βιομηχανίες αλλά και σε καθημερινές εφαρμογές. |
|
Παραγωγή τροφής
|
Αυξημένη ζήτηση λόγω αύξησης του πληθυσμού αν και υπάρχει άφθονη τροφή η οποία όμως δεν είναι δίκαια κατανεμημένη. Η γεωργία δεν Βιώσιμη διότι χρησιμοποιούνται λιπάσματα και φυτοφάρμακα που ρυπαίνουν το περιβάλλον. |
Η Πράσινη Χημεία αναπτύσσει: Φυτοφάρμακα που επιδρούν μόνο στο οργανισμό στόχο και αποικοδομούνται σε ασφαλή παραπροϊόντα. Λιπάσματα και πρόσθετα που χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες με μέγιστο αποτέλεσμα. Μεθόδους χρησιμοποίησης των γεωργικών αποβλήτων αποδοτικά για το περιβάλλον και την οικονομία.
|
|
Σκουπίδια
|
Συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων σκουπιδιών με δυσμενείς επιδράσεις στο περιβάλλον λόγω: Έλλειψης ανακύκλωσης Υλικά (πλαστικά πολυμερή) που δεν βιοαποκιδομούνται |
Προωθούν την ανακύκλωση Παράγονται υλικά, που καταλήγουν στα σκουπίδια, βιοαποικοδομίσιμα, ανακυκλώσιμα και μετατρέψιμα σε βασικές πρώτες ύλες. |
|
Καθαρό νερό |
Η ποσότητα του καθαρού νερού στο πλανήτη μας είναι πολύ μικρή και η διατήρησή του είναι ζωτικής σημασίας. Βιομηχανική χρήση νερού, Λιπάσματα, φυτοφάρμακα και όλες εν γένει η δραστηριότητες στο πλανήτη μας συνδέονται με την αυξημένη ζήτηση καθαρού νερού. |
Σχεδιασμός μεθόδων που Το νερό αντικαθίσταται από από άλλες χημικές ουσίες μη-τοξικές Δεν παράγουν επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις που μπορούν να εισέλθουν στο υδρολογικό κύκλο. |
Η Πράσινη Χημεία είναι βασικός παράγοντας της Βιώσιμης Ανάπτυξης.
|
Αρχές Πράσινης Χημείας |
Αρχές Βιώσιμης Ανάπτυξης |
|
|
Οι τρεις πυλώνες που στηρίζεται η Βιωσιμότητα και αναπτύσσεται η Πράσινη Χημεία
ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ
|
Άνθρωπος |
|
|
Περιβάλλον |
|
|
Βιομηχανία |
|
 poulos4 gc.pdf | [ Πράσινη και Βιώσιμη Χημεία] | 360 kB |
| skarlatos.pdf | [ Βιώσιμη ανάπτυξη της χημικής βιομηχανίας] | 209 kB |
| zouboulis.pdf | [ Πράσινη Χημική Τεχνολογία/Μηχανική] | 1560 kB |